Badanie nasienia polega na ilościowej i jakościowej ocenie spermy w warunkach laboratoryjnych.
Badaniu poddaje się dostarczoną całą próbkę nasienia. Nasienie należy oddać w czasie masturbacji do jałowego, podpisanego pojemniczka (w domu lub w specjalnym pomieszczeniu, znajdującym się przy laboratorium wykonującym badanie). W przypadku oddania nasienia w domowym zaciszu, ważne jest, aby materiał dostarczyć do laboratorium do 40 min od pobrania i na czas transportu przechowywać je w temperaturze ciała ludzkiego (około 36 stopni). Warto pamiętać, że nasienie nie może być przechowywane w lodówce.
Dostarczone nasienie poddaje się analizie laboratoryjnej. W pierwszej kolejności określa się objętość, wygląd oraz odczyn pH próbki. Następnie próbkę bada się pod mikroskopem. Ocenia się przede wszystkim ilość i ruchliwość komórek plemnikowych, ich budowę morfologiczną i szybkość przemieszczania się. Otrzymane wartości liczbowe porównuje się z wartościami prawidłowymi i na tej podstawie otrzymuje się pełny wynik badania komórek plemnikowych.