Mapa strony
Niedoceniana witamina D w profilaktyce nowotworów – przegląd badań

Niedoceniana witamina D w profilaktyce nowotworów – przegląd badań

Redakcja

Witamina D – prawdy i mity

Bezpłatny Raport „Jak wzmocnić odporność w czasie choroby nowotworowej – 10 naturalnych składników”. Zapisz się - Kliknij tutaj

Witaminę D kojarzymy z dodatkową suplementacją niemowląt, wykorzystaniem w profilaktyce krzywicy, osteoporozy. Witamina D i wapń – oczywiście na zdrowe kości. Jaki jest jednak związek witaminy D z nowotworami? Okazuje się, że olbrzymi.

Aktualnie zalecane w Polsce dawki okazują się wyjątkowo niskie, w porównaniu do np. zaleceń w USA, a Polacy dostarczają w codziennej diecie zbyt mało tej cennej witaminy. Do lamusa przechodzą także mity o powszechnej toksyczności witaminy D. Okazuje się, że obecnie są to wyjątkowe przypadki, a wywołanie toksycznych poziomów witaminy D wymaga dostarczania jej w ilościach wielokrotnie przekraczających zalecane dawki.

Witamina D – jak duży jest jej wpływ na powstawanie nowotworów?

Autorzy pracy „Wpływ niedoboru witaminy D na rozwój nowotworów i chorób autoimmunologicznych” podkreślają, że wpływ ten jest bardzo duży. Przez długi czas witaminę D3 postrzegano przede wszystkim jako substancję wpływającą na wzrost kości. Te poglądy jednak pod wpływem najnowszych badań zmieniają się.
Wyniki badań przeprowadzonych w ciągu ostatnich lat sprawiły, że zmienia się pogląd na rolę witaminy D. Jest ona o wiele szersza niż tylko wpływ na zdrowe kości. Rozpoczęto badania nad rolą pochodnych witaminy D w rozwoju i przebiegu chorób autoimmunologicznych i nowotworów.
Badania przeprowadza się badając we krwi stężenie lub dodając do linii komórkowych nowotworów 1,25-Dihydroksycholekalcyferol, o wzorze chemicznym 1,25(OH)2D3, który jest aktywnym metabolitem witaminy D.

Pierwsze doniesienie na temat przeciwnowotworowego działania witaminy D

Stwierdzono, że 1,25(OH)2D3 dihydroksycholekalcyferol hamuje proliferację w komórkach linii białaczkowych M1 i HL-60, a także w liniach komórkowych pochodzących z nowotworów prostaty, jelita grubego, sutka, płuc i czerniaka. Autorzy pracy stwierdzają, że „odkrycia te zapoczątkowały badania nad mechanizmem antynowotworowego działania witaminy D i pozwalają sądzić, że możliwe będzie wykorzystanie cholekalcyferolu i jego analogów w terapii nowotworów.”

Mechanizmy antynowotworowego działania witaminy D

Witamina D3 działa na co najmniej 2 sposoby, które udowodniono w badaniach. Pobudza apoptozę, a więc śmierć komórek nowotworowych i hamuje angiogenezę – tworzenie nowych naczyń krwionośnych, dzięki którym guz może być odżywiany.
„Zdolność 1,25(OH)2D3 do pobudzania apoptozy wykazano w różnych komórkach nowotworowych, między innymi w raku sutka, jelita grubego, prostaty, jednak dokładny mechanizm tego działania nie został jeszcze poznany. W badaniach in vitro przeprowadzonych na liniach komórkowych pochodzących z raka sutka i płuc, jak i w badaniach in vivo na zwierzęcych modelach nowotworów prostaty i pęcherza stwierdzono, że 1,25(OH)2D3 zmniejsza inwazyjność nowotworów. Innym opisywanym mechanizmem antynowotworowego działania 1,25(OH)2D3 jest hamowanie angiogenezy, obserwowane między innymi w raku prostaty.”

Niedobór witaminy D a występowanie nowotworów

Okazuje się, że wśród osób mieszkających w krajach o niższej ekspozycji na słońce zapadalność na wiele nowotworów, w tym między innymi na raka jelita grubego, jajnika, sutka i prostaty jest większa niż w krajach z większym nasłonecznieniem. Potwierdzają to badania wykonane w ciągu ostatnich 20 lat i przeprowadzone na dużych grupach osób. Im wyższe stężenia witaminy D w surowicy, tym mniejsza zapadalność na raka. „Stwierdzono również, że u osób ze stężeniem 25(OH)D3 wyższym niż 50 nmol/l (20 ng/ml), ryzyko rozwoju nowotworów prostaty i jelita grubego jest mniejsze o 30-50%. Prowadzi się również badania epidemiologiczne dotyczące związku niedoborów witaminy D z przeżywalnością w przebiegu chorób nowotworowych.”

Czy pora roku, w której zdiagnozowano raka, ma znaczenie?

To pytanie wydaje się dosyć irracjonalne. Jak to – jak pora roku może mieć jakiekolwiek znaczenie? W końcu nowotwór tworzy się wiele lat. Okazuje się jednak że „istniej ą pojedyncze doniesienia sugerujące, że wśród osób zapadających na choroby nowotworowe w sezonie letnio- jesiennym, kiedy jest większa ekspozycja na światło słoneczne i tym samym aktywniejsza synteza witaminy D w skórze, stwierdza się dłuższą przeżywalność w przebiegu nowotworów sutka, jelita grubego i prostaty, w stosunku do osób zdiagnozowanych w okresie zimowo-wiosennym”.
Z pracy badawczej można wywnioskować, że niezmiernie ważne jest, aby poziom witaminy D u osób ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową był na optymalnym poziomie.
„Wśród chorych operowanych z powodu nowotworów płuc, zaobserwowano wyższy odsetek przeżyć 5-letnich u osób z prawidłową zawartością witaminy D w diecie (72%), w stosunku do osób z niedoborami (29%).” Jest to różnica ponad dwukrotna.

Badania kliniczne wpływu witaminy D na grupie osób chorych na raka prostaty

Badania pilotażowe są przeprowadzane na małych grupach, są wstępem do większych liczebnie grup badawczych. Nie mniej jednak dają nam pewne informacje. „W pilotażowych badaniach klinicznych przeprowadzonych na 7 chorych z rakiem prostaty, u których zastosowano 1,25(OH)2D3 w dawce 0,5-2,5 µg/d przez okres 6-15 miesięcy, u wszystkich stwierdzono obniżenie stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA, prostate specific antigen), przy czym u 6 pacjentów był on znamienny statystycznie.” A więc mimo małej grupy można było zaobserwować znamienne statystycznie pozytywne zmiany wywołane podawaniem witaminy D.

Wpływ witaminy D na chemioterapię – czy może poprawić jej skuteczność?

Pacjentów podzielono na dwie grupy, jedna otrzymywała tylko standardową chemioterapię – lek docetaksel, druga otrzymywała przed chemioterapią dawkę witaminy D.
„W innym badaniu, 37 chorym z niewrażliwym na androgeny rakiem prostaty, podawano w 1. dobie 1,25(OH)2D3 w dawce 0,5 µg, w 2. dobie —docetaksel i leczenie to powtarzano przez kolejnych 6 tygodni. Podczas badania chorzy pozostawali na diecie zawierającej 400-500 mg wapnia/ d. Po 8 tygodniach od wdrożenia leczenia u 30 (81%) chorych uzyskano znamienne statystycznie obniżenia stężenia PSA i jest to odsetek wyższy niż w grupie chorych otrzymujących wyłącznie docetaksel.” Tak więc wzbogacenie terapii o witaminę D spowodowało lepsze wyniki leczenia niż samo zastosowanie leku w trakcie chemioterapii.
Wyniki te są tak obiecujące, że zaplanowano kolejne badania w terapii łączonej z docetakselem w raku sutka i trzustki, jeszcze bardziej zaawansowane (m.in. przy użyciu metody ślepej próby, która eliminuje wpływ placebo, ponieważ ani lekarz ani pacjent nie wiedzą, czy dany pacjent otrzymuje lek czy też niedziałające placebo.)

Dawki witaminy D

Stężenie witaminy D oznacza się we krwi. W zależności od zawartości 25(OH)D3 we krwi można stwierdzić ciężki niedobór, nieadekwatne zaopatrzenie organizmu w witaminę D, niedobór, prawidłowe stężenia i zatrucie witaminą D. Odpowiednie zawartości wynoszą:
  • Wartości stężeń 25(OH)D3 poniżej 25 nmol/l (10 ng/ml) – oznaczają ciężki niedobór witaminy D
  • Stężenia w granicach 25-50 nmol/l (10-20 ng/ml) to nieadekwatne zaopatrzenie organizmu w witaminę D
  • Wartości stężeń 25(OH)D3 w zakresie 50-100 nmol/l (20-40 ng/ml) to niedobór witaminy D
  • Stężenie 25(OH)D3 mieszczące się w zakresie 100-250 nmol/l (40-100 ng/ml) to wartości prawidłowe
  • Stężenie wyższe niż 100 ng/ml oznaczają już zatrucie witaminą D.


Czy dostarczasz sobie wystarczającej ilości witaminy D?

Witaminę D pozyskujemy głównie poprzez ekspozycję na promienie słoneczne. Jak się okazuje, z wielu badań można wnioskować, że osoby mieszkające powyżej szerokości geograficznej 34 stopni N, a więc również Polacy, mają zbyt niski poziom witaminy D w surowicy.
W naszych szerokościach geograficznych wystarczające zaopatrzenie w witaminę D możemy osiągnąć „w okresie od marca do września, eksponując na przykład dłonie, ramiona i twarz na czas wynoszący 25% wymaganego do wywołania lekkiego zaróżowienia skóry.” Szczerze mówiąc, czasami nawet te kilkanaście minut na dworze, może okazać się trudne, szczególnie dla osób pracujących w zamkniętych pomieszczeniach, dojeżdżających do pracy samochodem, pracujących do późnych godzin wieczornych.

Suplementować się czy nie? W Polsce notujemy najniższe dawki spożywanej witaminy D wśród badanych krajów.

Autorzy badania podkreślają, że „w okresie jesienno-zimowym zaleca się doustną suplementację.” Ciekawe badanie przeprowadzono w 2002 roku. Zbadano dwie grupy wiekowe – dziewczęta 12 letnie i kobiety w wieku 70-75 lat. Badaniem objęto 4 kraje - Danię, Finlandię, Irlandię i Polskę. „Stwierdzono, że niezależnie od badanego kraju, dzienne spożycie witaminy D było niższe od zalecanego, przy czym najniższe wartości stwierdzono w Polsce (3,1 mcg/d u dziewcząt i 3,8 mcg/d u starszych kobiet) i w Danii (odpowiednio 2,4 mcg/d i 3,4 mcg/d). W Polsce stwierdzono również najniższą częstość stosowania suplementów.

Dyskusja na temat dawek witaminy D.

W Polsce wiele osób boi się toksycznych dawek witaminy D. Jednak najnowsze zalecenia w USA są nawet 10 krotnie wyższe, od tych stosowanych w Polsce.
Dawki dotychczas propagowanych w Polsce przez Instytut Żywności i Żywienia to 400 j.m. —dla dzieci do 12. roku życia, kobiet w ciąży i karmiących, 300 j.m. —dla młodzieży, 200 j.m. —dla dorosłych. 200 j.m (jednostek międzynarodowych) odpowiada 5 mikrogramom (mcg) witaminy D. Jak się okazuje jednak, autorzy badania cytują najnowsze zalecenia, według których dawki w okresie zimowym powinny być 10-krotnie większe i wynosić 2000 j.m, czyli około 50 mikrogramów (mcg). Takie dawki pozwalają na utrzymanie prawidłowego stężenia 25(OH)D3 w surowicy.

„Amerykański Instytut Medycyny ustalił dopuszczalną bezpieczną dzienną dawkę witaminy D dla dzieci poniżej 1. roku życia na 1000 jm., a dla dorosłych na 2000 jm. (…)Należy również nadmienić, że wszystkie notowane dotychczas przypadki zatrucia witaminą D dotyczą przewlekłego spożywania jej w dawkach ponadfarmakologicznych.”
Autorzy podkreślają, że 200 jm. (5 mcg) wystarcza do podtrzymania stężenia witaminy D na poziomie 25 nmol/l (10 ng/ml), a jest to poziom określany jako nieadekwatne zaopatrzenie organizmu w witaminę D). Te zalecenia powstały przed zmianą kryteriów rozpoznania niedoborów witaminy D.


Dlaczego nie wystarcza nam już słońce?


Na to pytanie autorzy pracy badawczej odpowiadają: „Coraz więcej jest też badań wskazujących na powszechność występowania niedoborów witaminy D, co wiąże się przede wszystkim z ograniczeniem skórnej syntezy cholekalcyferolu. Zmiany trybu życia, zanieczyszczenia atmosferyczne, a także stosowanie filtrów słonecznych sprawiły, że współczesny Europejczyk otrzymuje zaledwie drobną część dawki promieniowania UV, którą otrzymywali jego przodkowie. Niedobory witaminy D spowodowane ograniczoną skórną syntezą trudno uzupełnić cholekalcyferolem z diety, ponieważ niewiele naturalnych produktów żywnościowych jest bogatych w tę witaminę. Dlatego mieszkańcom krajów, w których nie prowadzi się powszechnie wzbogacania produktów żywnościowych w cholekalcyferol (w tym Polski), zaleca się obecnie stosowanie doustnej suplementacji witaminy D, nie tylko w ramach profilaktyki krzywicy i osteomalacji, ale również chorób autoimmunologicznych i nowotworów.”


A przecież witamina D może być całkowicie bezpłatna, wystarczy spędzać więcej czasu na słońcu, wyjść na spacer na kilkanaście minut.


Jakie produkty zawierają witaminę D?


Naturalną witaminę D znajdziemy w niewielu produktach, m.in. w rybach morskich, w jajach, czerwonym mięsie i tłuszczach zwierzęcych. W przypadku suplementacji witaminę D znajdziemy w kapsułkach dla dzieci, ale od ok. 2 lat dostępne są również kapsułki dla dorosłych z wysoką dawką witaminy D3. Dobrym źródłem witaminy D jest również tran, który zawiera często oprócz kwasów omega-3, także witaminę D.
Przed decyzją o zastosowaniu jakichkolwiek dodatkowych składników pacjenci, którzy cierpią na choroby przewlekłe i stosują dużo leków, powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym, czy nie istnieją indywidualne przeciwwskazania do ich stosowania.


Bezpłatny Raport „Jak wzmocnić odporność w czasie choroby nowotworowej – 10 naturalnych składników”. Zapisz się - Kliknij tutaj


Artykuł oparty o pracę Wpływ niedoboru witaminy D na rozwój nowotworów i chorób autoimmunologicznych, Alina Kuryłowicz, Tomasz Bednarczuk, Janusz Nauman, Endokrynologia Polska, Tom 58; Numer 2, 2007

Informacje o lekach dostępne dzięki www.osoz.pl. Dane o lekach pobrane zostały z Bazy KS – BLOZ i nie mogą być kopiowane, ani wykorzystywane bez zgody Producenta Bazy KS – BLOZ

Najlepsze oferty

Ankieta

Zmęczenie, energia

Zmęczenie, energia

Zapraszamy do wzięcia udziału w ankiecie.

Znajdź najlepszą aptekę wg internautów

copyright by Vivamax 2024. Wszelkie prawa zastrzeżone
Wykonanie: Aptus.pl strony internetowe
E-marketing farmaceutyczny: FreshPharma.pl